ژاپۆن (یابان)


 

ژاپۆن یاخود یابان کە بە خاکی خۆری هەڵهاتوو ناسراوە، دوورگەیەک دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئاسیا. ژاپۆن بە تێکەڵەیەکی سەرنجڕاکێش لە نەریت و داهێنان، بە میراتی دەوڵەمەندی کولتووری و پێشکەوتنە تەکنەلۆژییەکان و شێوازی ژیانی ناوازەی جیهانی سەرسام کردووە. لێرەدا چەند لایەنێکی سەرەکی دەخەینەڕوو کە دەبێت لە کاتی باسکردنی ژاپۆن لێیان بکۆڵینەوە:


1-مێژووی کۆن و نەریتە کولتوورییەکان: ژاپۆن مێژوویەکی دوور و درێژ و چیرۆکی هەیە کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ هەزاران ساڵ پێش ئێستا. میراتی کولتووری وڵاتەکە ڕەگ و ڕیشەی قووڵی لە نەریتە کۆنەکاندا هەیە، وەک ئایینی شینتۆ و ئایینی بودا. سەردانکەران دەتوانن بە شوێنە مێژووییەکانی وەک پەرستگا و مەزارگەکانی کیۆتۆدا بگەڕێن، ئەزموونی ئاهەنگەکانی چای نەریتی بکەن، شایەتحاڵی هونەری لەبەرکردنی کیمۆنۆ بن و چێژ لە نمایشە شانۆییەکانی وەک نۆه و کابوکی وەربگرن.


2- پێشکەوتنی تەکنەلۆژیای مۆدێرن: ژاپۆن بەناوبانگە بە تەکنەلۆجیا و داهێنانی پێشکەوتوو. وڵاتەکە پێشەنگی جیهانییە لە بواری ئەلیکترۆنیات و دروستکردنی ئۆتۆمبێل و ڕۆبۆتیک و سیستەمی شەمەندەفەری خێرا. کۆمپانیاکانی وەک سۆنی، تۆیۆتا، پاناسۆنیک و هۆندا بەشدارییەکی بەرچاویان لە پیشەسازییە جیاوازەکاندا کردووە.


3- کولتووری پۆپی ناوازە: کەلتوری پۆپی ژاپۆن ناوبانگ و کاریگەری نێودەوڵەتیی بەدەستهێناوە. ئەنیمە و مانگا، فیلم و کۆمیکی ئەنیمەیشنی ژاپۆنی، بنکەیەکی تایبەت بە هەوادارانی جیهانییان هەیە. هەروەها کۆسپلەی (یاریکردن بە جلوبەرگ)، یاری ڤیدیۆیی و جەی پۆپ (مۆسیقای پۆپی ژاپۆنی) لایەنێکی بەرچاوی کولتوری پۆپی ژاپۆن.


4- دیمەنە جوانەکان: ژاپۆن دیمەنی هەمەچەشن و هەناسەبڕکێ لە سەرانسەری دوورگەکانیدا پێشکەش دەکات. لە لوتکە بەفراوییەکانی چیای فوجیەوە تا دارستانە بامبۆییە ئارامەکانی ئاراشیاما، جوانییە سروشتییەکانی وڵاتەکە سەرسوڕهێنەرە. هەروەها سەردانکەران دەتوانن لە بەهاردا چێژ لە گوڵی گێلاسی ئایکۆنی وەربگرن، لە کانییە گەرمەکان (ئۆنسن)دا خۆیان بخەنە ژێر ئاوەوە و بە لادێیە وێنەکێشەکاندا بگەڕێن.


5. خواردن و خۆشی چێشتلێنان: خواردنی ژاپۆنی بە تازەیی و تام و پێشکەشکردنی هونەری لە سەرانسەری جیهاندا بەناوبانگە. سوشی، ساشیمی، ڕامێن، تەمپورا و چای ماچا تەنها چەند نموونەیەکن لەو جۆرە خواردنە بەرفراوانە لە خواردنە خۆشەکانی چێشتلێنان کە ژاپۆن پێشکەشی دەکات. خۆبەخشی وڵاتەکە بە کوالیتی و گرنگیدانی ورد بە وردەکارییەکان، ئەزموونەکانی خواردن لە ژاپۆن بەڕاستی ناوازە دەکات.


6- ڕێزگرتن لە نەریت و ئەتەکێت: کۆمەڵگەی ژاپۆنی زۆر جەخت لەسەر ڕێزگرتن و ئەدەب و ئەتەکێتی دروست دەکاتەوە. کڕنۆش بردن سڵاوێکی باو و چەمکی "ئۆمۆتێناشی" (میوانداری) بە قووڵی لە کولتوری ژاپۆنیدا چەسپاوە. سەردانکەران هاندەدرێن بۆ فێربوون و پەیڕەوکردنی داب و نەریتە ناوخۆییەکان بۆ ئەوەی بە تەواوی قەدرزانی و ڕێزگرتن لە نەریتی وڵاتەکە بزانن.


7- ئایینی بودایی زین و باخچەکان: ئایینی بودای زین کاریگەرییەکی قوڵی لەسەر کولتوور و هونەر و باخچەی ژاپۆنی هەبووە. باخچەی زین بە بەردەکانیانەوە کە بە وردی ڕێکخراون و قەراغی ڕەیککراو و دارە بە وردی بڕاوە، شوێنی ئارام بۆ مێدیتەیشن و بیرکردنەوە پێشکەش دەکەن. پەرستگا بەناوبانگەکانی زین وەک ڕیۆانجی لە کیۆتۆ و باخچەی بەردین لە دایزن-ئین لە کیۆتۆ نموونەی جوانی و ئارامیی ئەم ژینگانەن.


8. گواستنەوەی گشتی کارامە: ژاپۆن شانازی بە یەکێک لە کارامەترین سیستەمی گواستنەوەی گشتی و لە کاتی خۆیدا دەکات. تۆڕی شینکانسن (شەمەندەفەری فیشەک) شارە گەورەکان بە خێراییەکی باوەڕپێنەکراو بەیەکەوە دەبەستێتەوە، لەکاتێکدا سیستەمی میترۆ لە شارەکانی وەک تۆکیۆ بەناوبانگە بە پاکوخاوێنی و متمانەپێکراوی.


9- فێستیڤاڵەکانی گوڵی گێلاس: هاتنی گوڵی گێلاس، یان "ساکورا"، کاتێکی تایبەتە لە ژاپۆن. گوڵکردنی ئەم گوڵە پەمەییە ناسکانە بە ئاهەنگ و فێستیڤاڵەکانی حەنامی (گوڵ بینین) لە سەرانسەری وڵاتدا بەڕێوەدەچێت. پارک و شەقامەکان کە بە گوڵی گێلاس ڕازێنراونەتەوە، دیمەنێکی بینراوی سەرسوڕهێنەر دروست دەکەن.


10- تەمەن درێژی و تەندروستی: ژاپۆن یەکێکە لە بەرزترین تەمەنی تەمەن لە جیهاندا. جەختکردنەوەی وڵات لەسەر شێوازی ژیانی تەندروست و خۆراکی هاوسەنگ و پیربوونی چالاک یارمەتیدەرە بۆ خۆشگوزەرانی هاوڵاتیانی. هەروەها ئۆنسێن (کانیاوی گەرم) و ڕێوڕەسمی خۆشۆردنی نەریتی ژاپۆنی بە سوودبەخش دادەنرێت بۆ ئیسراحەت و گەنجبوونەوە.



نموذج الاتصال