ئەمۆنیا (NH3)
ئەمۆنیا پێکهاتەیەکە کە فۆرمۆلەی کیمیایی NH3 ی هەیە. غازێکی بێ ڕەنگە و بۆنێکی تیژی تایبەتمەندی هەیە و بە شێوەیەکی باو لە کارە جۆراوجۆرەکانی پیشەسازی و ناوماڵدا بەکاردەهێنرێت.
تایبەتمەندی و بەکارهێنانەکان
ئەمۆنیا چەند تایبەتمەندییەکی گرنگی هەیە و بەکارهێنانی:
- سەرچاوەیەکی نایابی نایترۆجینە، ئەمەش وایکردووە ببێتە پێکهاتەیەکی سەرەکی لە پێوەکاندا بۆ بەرەوپێشبردنی گەشەی ڕووەک و زیادکردنی بەرهەمی بەرهەم.
- ئەمۆنیا بە شێوەیەکی بەرفراوان لە سیستەمی ساردکەرەوەدا بەکاردەهێنرێت، بەتایبەتی لە شوێنە پیشەسازی و بازرگانییەکاندا، وەک ساردکەرەوەیەک بەهۆی کەمی خاڵی کوڵان و تایبەتمەندی گواستنەوەی گەرمی.
- لە بەرهەمهێنانی ماددە کیمیاییە جۆراوجۆرەکاندا بەکاردەهێنرێت، وەک ترشی نیتریک، یوریا و خوێی ئەمۆنیۆم.
- ئەمۆنیا پێکهاتەیەکی باوی بەرهەمە پاککەرەوەکانە، لەوانە پاککەرەوەی شووشە، پاککەرەوەی فرە مەبەست و پاککەرەوەی فڕن، بەهۆی تایبەتمەندییە ئەلکالییە بەهێزەکانیەوە.
- وەک پێشەنگێک لە دروستکردنی ڕیشاڵی دەستکرد، پلاستیک، تەقەمەنی و دەرمانسازیدا کاردەکات.
- لە هەندێک حاڵەتدا،ئەمۆنیا لە پرۆسەکانی چارەسەرکردنی ئاودا بەکاردەهێنرێت بۆ کۆنترۆڵکردنی ئاستی pH و لابردنی پیسییەکان.
تەندروستی و سەلامەتی
لە کاتێکدائەمۆنیا بەکارهێنانی پیشەسازی و ماڵەوەی جۆراوجۆری هەیە، گرنگە بە وریاییەوە مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت بەهۆی مەترسییە تەندروستییە ئەگەرییەکانی:
- گازیئەمۆنیا زۆر وروژێنەرە بۆ سیستەمی هەناسەدان و ئەگەر بە چڕیی بەرز هەڵمژرێت دەتوانێت ببێتە هۆی کۆکە و هەناسە تەنگی و تێکچوونی سییەکان. هەواگۆڕکێی دروست زۆر گرنگە لە کاتی کارکردن لەگەڵئەمۆنیا یان دەوروبەری.
- بەرکەوتنی ڕاستەوخۆ لەگەڵئەمۆنیای شل دەبێتە هۆی سووتانی پێست و چاو و پەردەی چڵکدار. ئامێری پاراستنی کەسی گونجاو، وەک دەستکێش و چاویلکە، پێویستە لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵئەمۆنیادا لەبەر بکرێت.
- ئەمۆنیا گازی سووتێنەرە و دەتوانێت تێکەڵەی تەقینەوە لەگەڵ هەوادا دروست بکات. پێویستە هەڵبگیرێت و مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت دوور لە بڵێسەی کراوە یان سەرچاوەی ئاگرکەوتنەوە.
- تێکەڵکردنیئەمۆنیا لەگەڵ هەندێک مادەی کیمیایی، وەکو سپیکەرەوەی کلۆر، دەتوانێت گازی ژەهراوی بەرهەمبهێنێت و پێویستە خۆت لێی بەدوور بگرێت.
پێکهاتەی کیمیایی
فۆرمۆلە کیمیاییەکە بۆئەمۆنیا بریتییە لە NH3. پێکدێت لە یەک ئەتۆمی نایترۆجین (N) کە بەستراوەتەوە بە سێ ئەتۆمی هایدرۆجین (H).
فۆرمۆلی کیمیایی: NH3
کێشی گەردیلەیی: 17.03 گم/مۆڵ