بەرگریناسی لقێکی بایۆلۆجییە کە گرنگی بە لێکۆڵینەوە لە سیستەمی بەرگری دەدات- تۆڕی ئاڵۆزی خانە و شانە و ئەندام و مۆلیکولەکان کە پێکەوە کاردەکەن بۆ بەرگریکردن لە جەستە لە دژی هەوکردن و نەخۆشی و ماددە زیانبەخشەکان. بەرگریزانی ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە تێگەیشتن لە چۆنیەتی کارکردنی میکانیزمەکانی بەرگری جەستە و چۆن دەتوانرێت بەکاربهێنرێن بۆ بەکارهێنانی پزیشکی.
خاڵە سەرەکییەکان سەبارەت بە بەرگری:
1. **پێکهاتەکانی سیستەمی بەرگری**: سیستەمی بەرگری لە دوو پێکهاتەی سەرەکی پێکدێت: سیستەمی بەرگری زگماکی و سیستەمی بەرگری گونجاو. سیستەمی بەرگری زگماکی بەرگری دەستبەجێ و نادیاریکراو لە دژی ماددە نەخۆشخوازەکان دابین دەکات، لە کاتێکدا سیستەمی بەرگری گونجاو وەڵامی تایبەت پەرەپێدەدات بۆ ئامانجکردنی ماددە نەخۆشخوازە تایبەتەکان.
2. **خڕۆکە سپییەکانی خوێن**: خڕۆکە سپییەکانی خوێن کە بە لیکۆسایتی ناسراون، ڕۆڵی سەرەکین لە وەڵامدانەوەی بەرگری لەشدا. بریتین لە جۆرە جیاوازەکانی وەک نیوترۆفیل، ماکرۆفاژ، خانە دێندریتیەکان، و لیمفۆسایدەکان (خانەکانی B و خانەکانی T). ئەم خانانە ماددە زیانبەخشەکان دەناسنەوە و هێرش دەکەنە سەریان و لەناویان دەبەن.
3. **دژە جەستە و دژەتەن**: دژە جەستە ئەو مۆلیکولانەن کە دەتوانن وەڵامێکی بەرگری لەش دەستپێبکەن. دژەتەنەکان کە بە بەرگری گڵۆبۆلین ناسراون، بریتین لە پرۆتینەکان کە لەلایەن خانەکانی B لە وەڵامی دژە جەستەدا بەرهەم دەهێنرێن. دژەتەنەکان بە دژە جەستەکانەوە دەبەسترێنەوە و بێلایەنیان دەکەن یان نیشانەیان دەدەن بۆ لەناوچوون.
4. **مۆلیکولەکانی MHC**: مۆلیکولەکانی MHC زۆر گرنگن بۆ پێشکەشکردنی دژە جەستە بۆ خانەکانی T، کە بەرپرسیارن لە هەماهەنگی وەڵامی بەرگری. مۆلیکولەکانی MHC ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن لە ناسینەوەی ماددە "خۆ" و "ناخۆ".
5. **بەرگری نێوەندگیری خانە**: خانەکانی T ناوەندی بەرگری نێوەندگیری خانەن. دەتوانن ڕاستەوخۆ خانە تووشبووەکان لەناو ببەن و ئەو خانانە بکەنە ئامانج کە دژە جەستەی بیانی لەسەر ڕووی خۆیان پیشان دەدەن.
6. **بەرگری کۆئەندامی زاوزێ**: خانەکانی B بەرپرسن لە بەرگری کۆئەندامی زاوزێ. دژەتەن بەرهەم دەهێنن کە لە خوێن و لیمفدا دەسوڕێنەوە، بە دژە جەستە دەبەسترێتەوە و ئاسانکاری دەکات بۆ نەهێشتنیان لەلایەن خانەکانی تری بەرگرییەوە.
7. **کوتان و کوتان**: بەرگریناسی بووەتە هۆی پەرەپێدانی ڤاکسین کە سیستەمی بەرگری هان دەدات بۆ دروستکردنی خانەی یادەوەری کە پارێزگاری لە دژی ماددە نەخۆشخوازە تایبەتەکان دابین دەکات. کوتان ڕۆڵی سەرەکی هەبووە لە ڕێگریکردن و کۆنترۆڵکردنی نەخۆشییە درمیەکان.
8. **بەرگری خۆکار**: نەخۆشیەکانی بەرگری خۆکار کاتێک ڕوودەدەن کە سیستەمی بەرگری لەش بە هەڵە خانە و شانەکانی جەستەی خۆی بکاتە ئامانج. حاڵەتەکانی وەک هەوکردنی جومگەی ڕۆماتیزم، ئیسکەلەرۆسیس و لوپوس نموونەی تێکچوونی بەرگری خۆکارن.
9. **حەساسیەت و هەستیاری زۆر**: حەساسیەت لە ئەنجامی زیادەڕەوی لە وەڵامدانەوەی بەرگری لەش بۆ ماددە بێ زیانەکان، یان ماددە حەساسیەتییەکان، وەک ڕەگ یان هەندێک خۆراک دروست دەبێت. کاردانەوەی هەستیاری زۆر دەتوانێت لە سووکەوە تا توند بێت، وەک لە ئەنافیلاکسیدا دەبینرێت.
10. **کاردانەوەکانی بەرگری لە نەخۆشییەکان**: تێگەیشتن لە بەرگریزانیی زۆر پێویستە بۆ بەرەنگاربوونەوەی نەخۆشییە تووشبووەکان، لەوانە هەوکردنی ڤایرۆسی، بەکتریا، قارچکی و مشەخۆر. کەمی بەرگری، وەکو نیشانەکانی کەمی بەرگری بەدەست هاتوو (ئایدز)، لە ئەنجامی لاوازبوونی سیستەمی بەرگری لەشەوەیە.
11. **بەرگری چاندن**: وەرگرانی چاندن دەبێت وەڵامی بەرگری بۆ ئەندامی چێنراو بەڕێوەببەن. بەرگریناسی ئاگاداری پەرەپێدانی ستراتیژییەکان دەکات بۆ ڕێگریکردن لە ڕەتکردنەوەی گرێفت.
12. **چارەسەری بەرگری شێرپەنجە**: چارەسەری بەرگری سیستەمی بەرگری بەکاردەهێنێت بۆ ئامانجکردن و نەهێشتنی خانە شێرپەنجەییەکان. ڕێگاکان بریتین لە ڕێگریکەرانی خاڵی پشکنین، چارەسەری خانەی T بەخێوکردن، و ڤاکسینی شێرپەنجە.
بەرگری زانست بوارێکی خێرا پێشکەوتووە و کاریگەری قووڵی لەسەر پزیشکی، تەندروستی گشتی و بایۆتەکنەلۆژیا هەیە. توێژینەوەکان لە بواری بەرگریدا بەردەوامن لە هەڵدانەوەی ئاڵۆزییەکانی وەڵامەکانی بەرگری، دەرفەتی نوێ بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکان و پەرەپێدانی ستراتیژی چارەسەری داهێنەرانە پێشکەش دەکەن.