هایزنبێرگەوە لە ساڵی ١٩٢٧ داڕێژراوە، چەمکێکی بنەڕەتییە لە میکانیکی کوانتەمدا کە دەڵێت ناتوانرێت هەندێک جووت تایبەتمەندی فیزیایی وەک شوێن و زەبری وردی دیاری بکرێت یان لە یەک کاتدا بپێورێت. ئەم بنەمایە ڕەنگدانەوەی سنووردارکردنی سروشتی توانای ئێمەیە بۆ زانینی هەردوو شوێن و خێرایی تەنۆلکەیەک بە وردییەکی ڕەها.
خاڵە سەرەکییەکان سەبارەت بە بنەمای نادڵنیایی:
1. **پێگە و زەبری**: بنەمای نادڵنیایی بۆ جووتە گۆڕاوە تەواوکەرەکان دەگونجێت، وەک شوێن و زەبری هێز، یان وزە و کات. باس لەوە دەکات کە بەرهەمی نادڵنیاییەکان لە پێوانەکانی ئەم گۆڕاوانەدا دەبێت گەورەتر بێت یان یەکسان بێت بە نەگۆڕێکی بنەڕەتی، کە بە نەگۆڕی پلانک (h) ناسراوە، دابەشکراوە بەسەر 2.
2. **دەربڕینی بیرکاری**: لە ڕووی بیرکارییەوە، بنەمای نادڵنیایی زۆرجار بەم شێوەیە دەردەکەوێت Δx * Δp ≥ ħ/2، کە Δx نادڵنیاییە لە شوێن، Δp نادڵنیاییە لە زەبری هێز، و ħ (h-bar) بریتییە لە... نەگۆڕی پلانکی کەمکردەوە (h دابەشکراوە بەسەر 2π).
3. **کاریگەرییەکان**: بنەمای نادڵنیایی کاریگەری قووڵی هەیە بۆ تێگەیشتنمان لە هەڵسوکەوتی تەنۆلکەکان لە ئاستی کوانتەمدا. واتە تا زیاتر هەوڵ بدەین بە وردی یەکێک لە گۆڕاوە تەواوکەرەکان بپێوین (وەک شوێن)، کەمتر دەتوانین بە وردی ئەوی دیکە بناسین (وەک زەبری).
4. **دووانەی شەپۆل-گەردیلە**: بنەمای نادڵنیایی پەیوەستە بە دووانەی شەپۆل-گەردیلەی تەنەکانی کوانتەم. هەوڵدان بۆ دیاریکردنی شوێنی وردی تەنۆلکەیەک هاوتایە لەگەڵ سەیرکردنی ڕەفتاری هاوشێوەی تەنۆلکە، لە کاتێکدا هەوڵدان بۆ پێوانەکردنی زەبری هاوتایە لەگەڵ ڕەفتاری هاوشێوەی شەپۆلەکەی.
5. **جیهانی ماکرۆسکۆپی بەرامبەر بە جیهانی کوانتەم**: کاریگەرییەکانی بنەمای نادڵنیایی لە پێوەرەکانی ماکرۆسکۆپیدا کەمن بەڵام لە ئاستی کوانتەمدا گرنگ دەبن. لە دۆخە ڕۆژانەکاندا، نادڵنیایی لە شوێن و زەبری زۆر بچووکە بۆ ئەوەی سەرنجی بدرێت، بەڵام لە کاتی مامەڵەکردن لەگەڵ تەنۆلکەکاندا لەسەر پێوەرە ئەتۆمی و ژێر ئەتۆمییەکان دەبێتە شتێکی گرنگ.
6. **سنووردارکردن لەسەر وردبینی**: بنەمای نادڵنیایی سنوورێکی بنەڕەتی بۆ وردبینی دادەنێت کە دەتوانین لە یەک کاتدا هەندێک جووتە تایبەتمەندی فیزیایی بناسین. ئەمەش بەهۆی سنوورداربوونی ئامێرەکانی پێوانەکردنەوە نییە بەڵکو تایبەتمەندییەکی سروشتی سیستەمی کوانتەمە.
7. **دڵنیاکردنەوەی ئەزموونی**: بنەمای نادڵنیایی بە شێوەیەکی ئەزموونی لە ڕێگەی چەندین تاقیکردنەوەوە پشتڕاستکراوەتەوە، لەوانە ئەوانەی کە تاقیکردنەوەی دوو درز و پەرشوبڵاوی تەنۆلکەکان دەگرێتەوە.
بنەمای نادڵنیایی تیشک دەخاتە سەر سروشتی ئەگەری بنەڕەتی میکانیکی کوانتەم و تەحەدای ئینتێزیۆسە کلاسیکییەکانمان دەکات سەبارەت بە دیاریکردنی تایبەتمەندییە فیزیاییەکان. بەردێکی بناغەی فیزیای مۆدێرن و هێما بۆ پێویستی شێوازێکی نوێی بیرکردنەوە دەکات لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ تەنۆلکەکان لە ئاستی کوانتەمدا.