پشکنینی فۆلەیت کە بە پشکنینی سیرۆم فۆلەیت ناسراوە، ئاستی فۆلەیت (ڤیتامین B9) لە خوێندا دەپێوێت. فۆلەیت ڤیتامینێکی B یە کە لە ئاودا دەتوێتەوە و ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە دروستکردنی DNA و دروستبوونی خڕۆکە سوورەکانی خوێن و گەشەکردن و چاککردنەوەی خانەکان.
لایەنە سەرەکییەکانی تاقیکردنەوەی فۆلەیت بریتین لە:
- ماددەی خۆراکی پێویست: فۆلەیت پێویستە بۆ پرۆسەی بایۆلۆژی جۆراوجۆر، لەوانە دروستکردنی DNA و RNA و پڕۆتینەکان. بە تایبەتی لە ماوەی دابەشبوون و گەشەی خێرای خانەکاندا، وەک دووگیانی و کۆرپەی گرنگە. فۆلەیت لە ڕێگەی سەرچاوە خۆراکییەکانەوە وەک سەوزەی سەوزی گەڵادار، میوە، گەنمەشامی و دانەوێڵەی بەهێز بەدەست دێت.
- میتابۆلیزم و ئەرک: فۆلەیت دەگۆڕێت بۆ شێوە چالاکەکەی، 5-methyltetrahydrofolate (5-MTHF)، لە جەستەدا و وەک هاوکارێک بۆ چەند ئەنزیمێک کاردەکات کە بەشدارن لە میتابۆلیزمی یەک کاربۆن. فۆلەیت پێویستە بۆ دروستکردنی نیوکلیۆتاید و میتیۆنین، هەروەها بۆ گۆڕینی هۆمۆسیستئین بۆ میتیۆنین.
- مەودای ئاماژە: مەودای ئاماژە بۆ ئاستی فۆلەیت لە سیرۆمدا دەگۆڕێت بەپێی تاقیگە و شێوازی تایبەتی پشکنینی بەکارهێنراو. بەگشتی ئاستی فۆلەیتی سیرۆمی ئاسایی لە نێوان 2 بۆ 20 نانۆگرام لە هەر ملیلیترێک (ng/mL) یان 4.5 بۆ 45 نانۆمۆل لە هەر لیترێکدا (nmol/L) دایە.
- گرنگی کلینیکی: کەمی فۆلەیت دەتوانێت بەهۆی نەخواردنی خۆراکی گونجاو، خراپ مژینی (بۆ نموونە نەخۆشی سیلیاکی، نەخۆشی هەوکردنی ڕیخۆڵە)، کحولی، دەرمان (بۆ نموونە میتۆترێکسات، دژە تەشەنوج)، یان زیادبوونی خواست (بۆ نموونە دووگیانی، شیرپێدان) ڕووبدات ). کەمی فۆلەیت دەتوانێت ببێتە هۆی کەمخوێنی مێگالۆبلاستیک، نیشانەکانی دەمار، کەموکوڕی لەدایکبوون (بۆ نموونە، کەموکوڕی بۆری دەمار) و ئاڵۆزییەکانی تر.
ئاماژەکان بۆ داواکردنی پشکنینی فۆلەیت بریتین لە:
- هەڵسەنگاندنی کەمخوێنی: کەمی فۆلەیت هۆکارێکی باوی کەمخوێنی مێگالۆبلاستیکە، بە گەورەبوونی خڕۆکە سوورەکانی خوێن (مێگالۆبلاست) و کەمبوونەوەی بەرهەمهێنانی خڕۆکە سوورەکانی خوێن دەناسرێتەوە. لەوانەیە فەرمانی پشکنینی فۆلەیت بدرێت بۆ هەڵسەنگاندنی گومانی کەمخوێنی و دیاریکردنی هۆکاری بنەڕەتی.
- هەڵسەنگاندنی مەترسی کەموکوڕی بۆری دەماری: کەمی فۆلەیت لە کاتی دووگیانیدا پەیوەندی بە زیادبوونی مەترسی کەموکوڕی بۆری دەماری (بۆ نموونە، بڕبڕەی پشت) لە کۆرپەی گەشەسەندوودا هەیە. ڕەنگە تاقیکردنەوەی فۆلەیت وەک بەشێک لە سکرینکردنی پێش لەدایکبوون داوا بکرێت بۆ هەڵسەنگاندنی دۆخی فۆلەیتی دایکی و ڕێنماییکردنی پێشنیارەکانی تەواوکەر.
- چاودێریکردنی دۆخی فۆلەیت: ئەو کەسانەی کە مەترسی کەمی فۆلەیتیان زیاترە، وەک ژنانی دووگیان، ئەو کەسانەی کە کێشەی کەم مژینی فۆلەیتیان هەیە، کەسانی کحولی درێژخایەن، یان ئەوانەی ئەو دەرمانانە دەخۆن کە ڕێگری لە میتابۆلیزمی فۆلەیت دەکەن، لەوانەیە پشکنینی فۆلەیتیان بۆ بکرێت بۆ چاودێریکردنی دۆخی فۆلەیت و ڕێنماییکردن تەواوکەری خۆراک.