فۆسفۆر مادەیەکە کە ڕووناکی پیشان دەدات، واتە ڕووناکی دەردەدات کاتێک لەلایەن سەرچاوەیەکی وزەوە وروژێنراوە، وەک ڕووناکی سەروو بنەوشەیی (UV) یان ئەلکترۆنەکان. کاتێک فسفۆر چالاک دەکرێت، درەوشاوەیییەکی زیندوو بەرهەم دەهێنێت کە تەنانەت دوای لابردنی سەرچاوەی وزەکەش بەردەوام دەبێت. ئەم تایبەتمەندییە وای لێدەکات لە پیشەسازییە جیاوازەکاندا شتێکی بنەڕەتی بێت، لەوانە:
- ڕووناکی: فسفۆرەکان لە ناوەڕۆکی گڵۆپی LED کە وزە بەکاردەهێنن، چونکە وزەی کارەبا دەگۆڕن بۆ ڕووناکی بینراو بە کەمترین لەدەستدانی وزە.
- شاشە: فۆسفۆر بەشێکی دانەبڕاوە لە شاشەکانی CRT و شاشەی مۆدێرن و OLED و LED، ئەمەش ڕووناکی و کوالێتی ڕەنگەکان بەرز دەکاتەوە.
- وێنەگرتنی پزیشکی: فسفۆرەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە تیشکی ئێکس و سی تی سکانەکاندا بە گۆڕینی تیشکی نەبینراو بۆ وێنە کە دەتوانین شیکاری بکەین.
فسفۆر چۆن کاردەکات؟
ئاوێتە فسفۆرەکان وەڵامی وزە دەدەنەوە بە هەڵمژینی و پاشان دووبارە دەردانی وەک ڕووناکی بینراو. ئەم پرۆسەیە لە چەند قۆناغێکدا ڕوودەدات: ١.
1. وروژاندن: وزە (وەک تیشکی سەروو بنەوشەیی یان ئەلکترۆنەکان) لەلایەن فسفۆرەوە هەڵدەمژرێت.
2. گۆڕینی وزە: وزەی هەڵمژراو ئەلکترۆنەکانی ناو فسفۆرەکە وروژێنێت و دەیانگوازێتەوە بۆ دۆخێکی وزەی بەرزتر.
3. دەردانی: لەگەڵ گەڕانەوەی ئەلکترۆنەکان بۆ دۆخی زەمینی خۆیان، وزە بە شێوەی ڕووناکی بینراو ئازاد دەکەن.
سروشتی فسفۆر – و ماوەی درەوشانەوەی و ڕەنگەکەی – دەتوانرێت بە گۆڕینی پێکهاتەی کیمیاییەکەی، دروستکردنی بژاردە بۆ کۆمەڵێک بەکارهێنان و کاریگەرییە جوانکارییەکانی، بەپێی خواستی خۆت دابنرێت.
بەکارهێنانی فۆسفۆر
گشتگیربوونی فۆسفۆر وایکردووە کە لە تەکنەلۆژیای مۆدێرندا شتێکی پێویست بێت. لێرەدا لە نزیکەوە سەیری ئەوە دەکەین کە فسفۆر لە کوێدا گەشاوەترین دەدرەوشێتەوە:
- ڕووناکی کارامەی وزە: لە گڵۆپی LED دا، پۆشینی فسفۆر ڕووناکی LED شین دەگۆڕێت بۆ ڕووناکییەکی نەرمتر و سپی، ڕووناکی بەرز دەکاتەوە بەبێ وزەی زیادە.
- شاشە و شاشە: کەرەستەی فسفۆر زۆر پێویستە بۆ دروستکردنی ڕەنگی زیندوو و درێژخایەن لە شاشەکاندا، دابینکردنی ئەو ڕەنگە گەشاوە و زیندووانەی کە چاوەڕێی دەکەین لە تەلەفزیۆن و ئامێرە مۆبایلەکاندا.
- وێنەی پزیشکی و پیشەسازی: شاشەی فسفۆر تیشکی ئێکس و جۆرەکانی تری تیشکدانەوە دەگرێت، دەیانگۆڕێت بۆ وێنەی بینراوی ڕوون کە گرنگە بۆ دەستنیشانکردن.
- ئاسایش و پزیشکی دادوەری: ڕەنگ و نیشاندەری بنەمای فسفۆر بۆ ڕێوشوێنی دژە ساختەکاری و لێکۆڵینەوەی پزیشکی دادوەری بەکاردەهێنرێت، کە درەوشاوەیی لە ژێر تیشکی سەروو بنەوشەییدا بەرهەم دەهێنێت بۆ ئاشکراکردنی وردەکارییە شاراوەکان.